E-Księgarnia-
Punkt kontrolny wojsk Narodów Zjednoczonych. Źródło: Creative Commons
Bliski Wschód w ogniu i misja pokojowa ONZ
Izrael został zaatakowany 6 października 1973 r. przez wojska Egiptu i Syrii. Atakujący uzyskali efekt zaskoczenia, gdyż uderzyli w dniu święta Jom Kipur. Po zawieszeniu konfliktu 25 października 1973 r. ONZ zdecydowała o utworzeniu Drugich Doraźnych Sił Zbrojnych NZ (Second United Nations Force – UNEF II), mających za zadanie rozdzielenie wojsk egipskich i izraelskich oraz nadzorowanie zawieszenia broni.
Jednym z państw zaproszonych do Doraźnych Sił była Polska. 3 listopada 1973 r. Biuro Polityczne KC PZPR podjęło decyzję o zaangażowaniu się w działania pokojowe. 11 listopada 1973 r. Minister Obrony Narodowej wydał rozkaz nr 024/MON, aby na bazie Warszawskiego Okręgu Wojskowego sformować Polską Wojskową Jednostkę Specjalną (PWJS). Miała ona liczyć ponad 800 żołnierzy pełniących służbę na misji pokojowej. W skład UNEF II weszły kontyngenty 12 państw. Oddziałom pokojowym wyznaczono różne zadania, Polsce oraz Kanadzie przydzielono prowadzenie działań logistycznych.
Polacy w błękitnych hełmach
26 listopada 1973 r. pierwsze polskie jednostki zajęły pozycje pomiędzy zwaśnionymi stronami. Tym samym Polacy jako pierwsi żołnierze Układu Warszawskiego założyli błękitne hełmy sił pokojowych NZ. PWJS stacjonowała w Kairze razem z kanadyjskim batalionem logistycznym (CANLOG). Trzon polskiego batalionu logistycznego (POLLOG) stanowiła 6 Pomorska Dywizja Powietrznodesantowa z Krakowa. Jednostka ta, powstała w 1957 r., stanowiła elitę ówczesnego ludowego Wojska Polskiego. Była prezentowana przy wszystkich militarnych i politycznych okazjach – od manewrów Układu Warszawskiego do defilad z okazji obchodów państwowych. W 1968 r. wykorzystano ją także podczas operacji „Dunaj” w Czechosłowacji. W skład POLLOG wchodziły dowództwo i sztab oraz kompanie: dowodzenia i ochrony, inżynieryjna, remontowa, transportowa, obsługi oraz kompania budowlana.
Ze względu na obecność dwóch oddziałów logistycznych POLLOG i CANLOG w jednym rejonie, konieczny był podział zadań. Regulowało je porozumienie z 21 listopada 1973 r. CANLOG przejął działania transportowe I linii i łączność, a POLLOG zajął się zadaniami saperskimi i transportowymi na II linii. Polacy udzielali również wsparcia medycznego, zarówno błękitnym hełmom jak i ofiarom konfliktu.
Działalność POLLOG w UNEF II
20 grudnia 1973 r. do portu w Aleksandrii dotarły polskie ciężarówki Star, cysterny, stacje uzdatniania wody, łaźnie polowe, ruchome warsztaty samochodowe oraz pozostałe wyposażenie techniczne.
W 1974 r. kompanie saperska, inżynieryjna i transportowa PWJS osiągnęły pełną gotowość bojową. Pozwoliło to na realizację postawionych zadań: rozminowywanie terenów znajdujących się pod kontrolą wojsk Narodów Zjednoczonych, budowę polowych stacji uzdatniania wody i ujęć wody pitnej oraz zapewnienie transportu zaopatrzenia dla poszczególnych kontyngentów.
Drugą zmianę kontyngentu w 1974 r. wystawiła 7 Łużycka Dywizja Desantowa z Gdańska, a trzecią zmianę – 10 Dywizja Pancerna z Opola. Zmiany wystawiano w oparciu o jednostki poszczególnych okręgów wojskowych. Rotacji oddziałów dokonywano zwykle w maju i listopadzie.
Podsumowanie POLLOG w UNEF II
Polacy w czasie służby na Synaju wykryli i zniszczyli ok. 15 tys. sztuk min, bomb i pocisków artyleryjskich oraz ponad 280 tys. sztuk amunicji strzeleckiej, które zalegały w miejscach konfliktu egipsko-izraelskiego. Natomiast specjaliści od uzdatniania wody przygotowali na potrzeby UNEF II ponad 383 tys. metrów sześciennych wody. W misji uczestniczyło ponad 11 tys. polskich żołnierzy. W czasie jej trwania zginęło 10 Polaków. Pozytywna ocena udziału PWJS w UNEF II pozwoliła na zaangażowanie Polski do kolejnych misji pokojowych ONZ.
Do dzisiaj Polska zaangażowała się łącznie w ponad 30 misji i operacji pod egidą ONZ. Udział polskich żołnierzy w misjach zagranicznych jest strategiczną formą aktywności Wojska Polskiego. Jako aktywny uczestnik porozumień międzynarodowych Wojsko Polskie wnosi swój wkład w umacnianie pokoju i bezpieczeństwa na świecie.
***
W 2022 r. IPN wydał książkę Tomasza Leszkowicza, Spadkobiercy Mieszka, Kościuszki i Świerczewskiego. Ludowe Wojsko Polskie jako instytucja polityki pamięci historycznej. Autor przygląda się ponad 45 latom funkcjonowania sił zbrojnych podporządkowanych komunistom. Rekonstruuje metody kształtowania wyobrażeń o narodowej przeszłości i pokazuje, jak Główny Zarząd Polityczny WP zawłaszczał narodowe tradycje.
Polecamy również Państwu do obejrzenia na kanale IPNtvPL spotkania z autorem książki:
W 2014 r. IPN wydał książkę pt. Wojsko w Polsce „ludowej” (red. Robert Klementowski, Joanna Nowosielska-Sobel, Paweł Piotrowski, Grzegorz Strauchold).
„Zgodnie z wytycznymi sowieckimi w wojsku prowadzono intensywną indoktrynację polityczną i ideową. W sposób szczególnie fałszywy interpretowano tradycje historyczne, oddziałując też szeroko na ludność cywilną. Oddziały „odrodzonego” Wojska Polskiego, odpowiednio rozbudowane, wciągnięte w rytm realizacji zadań sowieckiego dowództwa Układu Warszawskiego, były przygotowywane do ewentualnego udziału w nowej wojnie, w tym dla działań desantowych na terenie Danii. Dowództwo sowieckie w stosunku do Polaków miało ograniczone zaufanie, co znajdowało swój wyraz nie tylko w systematycznym nadzorze wojskowym i politycznym, ale i oszczędnym wyposażaniu w najnowsze rodzaje broni. Jednostki Wojska Polskiego były angażowane do prac wspierających tworzenie socjalistycznej rzeczywistości. Rekrutów podejrzanych politycznie wykorzystywano do szczególnie pracochłonnych i niebezpiecznych robót fizycznych. Wojsko brało też udział w uśmierzaniu różnorakich niepokojów politycznych oraz w interwencji w Czechosłowacji. Osobną kartę stanowiły działania polskich misji wojskowych.”
Z Wprowadzenia Wojciecha Wrzesińskiego.
W 2011 roku nakładem IPN ukazała się książka pod redakcją Bogusława Polaka i Pawła Skubisza pt. „Politycznie obcy!”. Żołnierze Wojska Polskiego w zainteresowaniu komunistycznego aparatu represji i propagandy w latach 1944–1956. Książka została poświęcona losom żołnierzy Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także tych oficerów i szeregowych ludowego Wojska Polskiego, którzy postrzegali świat inaczej niż nowi włodarze kraju.
Bezpłatna wersja elektroniczna publikacji do pobrania w Bibliotece Cyfrowej IPN.
