Nawigacja

Bieżąca działalność Biura

Uroczystości rocznicowe powstania Narodowych Sił Zbrojnych – 20 września 2019

20 września 1942r. powstały formalnie Narodowe Siły Zbrojne, druga pod względem liczebności organizacja podziemna w okresie okupacji hitlerowskiej.

77 lat po tamtym dniu, w Lublinie odbyły się uroczystości rocznicowe. Pod pomnikiem upamiętniającym Narodowe Siły Zbrojne , przy rondzie im NSZ złożono wiązanki kwiatów a w kościele św. Rodziny została odprawiona Msza Święta w intencji zmarłych żołnierzy NSZ.

Okręg Lubelski NSZ został uformowany wczesną wiosną 1943r. Był podzielony na powiaty, odpowiadające przedwojennym jednostkom terytorialnym RP. Do końca okupacji niemieckiej przewinęło się około 5-6 tysięcy członków. Późną wiosną 1944r. rozpoczęto akcję scaleniową z AK, której do końca nie zrealizowano z uwagi na wejście na teren Lubelszczyzny Armii Czerwonej. W wyniku walk i represji okupanta zginęło ponad tysiąc osób, które miało związki z konspiracją NSZ. Najbardziej znana jest pacyfikacja Borowa i okolic.

Najbardziej znanymi akcjami wymierzonymi w Niemców były bitwa pod  Ujściem z 21 września 1943r. czy atak na  Zemborzyce z czerwca 1944r.

W Okręgu lubelskim doszło też do wielu potyczek z komunistami. Najbardziej znane to osądzenie i rozstrzelanie oddziału GL im. Słowika w sierpniu 1943r., walka połączonych oddziałów NSZ pod Marynopolem w kwietniu 194r (największa tego typu potyczka w Polsce) oraz pościg , wraz z oddziałem AK "Zapory", za oddziałem AL "Cienia" po dokonaniu przez niego mordu na oddziale AK w Owczarni).

Jesienią 1944r. NSZ na Lubelszczyźnie ponownie oddzielił się strukturalnie od struktur AK. Wtedy doszło też do I wsypy. Sowieci dokonali licznych aresztowań. Do kolejnej dużej wsypy doszło latem 1945r. Wtedy też aresztowano większa część członków Komendy Okręgu. Do wiosny 1946r. działalność strukturalna NSZ została niemal całkowicie zlikwidowana. Wielu żołnierzy skazywana przez sądy komunistyczne była mordowana lub skazywana na wieloletnie więzienia. Ostatni żołnierze NSZ wyszli z więzień w połowie lat 70. Przynajmniej kilkuset żołnierzy z okręgu lubelskiego udało się wyjechać i zatrzeć za sobą ślady. Część wydostała się z kraju  wraz Brygadą Świętokrzyską. Część uciekała przez szlaki przerzutowe w Gdańsku i Szczecinie. Po wielu wszelki ślad zaginął.

W 2018r. w czasie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN odnaleziono zwłoki Adama Kuchciewicza "Wiktor", jednego z najbardziej znanych dowódców oddziałów leśnych NSZ na Lubelszczyźnie.

do góry