E-Księgarnia
29 stycznia 2023 r. na cmentarzu w Stonawie, przy mogile 20 polskich obrońców Śląska Cieszyńskiego, tradycyjnie jak co roku, pochyliliśmy głowy, złożyliśmy kwiaty oraz uczciliśmy pamięć poległych i pomordowanych Polaków.
fot. Sylwia Grudzień https://zwrot.cz/2023/01/uczczono-pamiec-zolnierzy-poleglych-w-polsko-czechoslowackiej-wojnie/
Uroczystości w 104. rocznicę walk zainaugurowała msza świętą w kościele pw. św. Marii Magdaleny. Liturgii przewodniczył ksiądz proboszcz Roland Manowski-Słomka. Następnie uczestnicy uroczystości w asyście żołnierzy Wojska Polskiego przeszli na lokalny cmentarz katolicki. Hymn Polski i Czech, apel poległych zwieńczony salwą honorową oraz ceremonia złożenia wiązek kwiatowych na polskiej kwaterze wojennej to główne punkty głównych obchodów upamiętniających. Asystę zapewniła 21 Brygada Strzelców Podhalańskich z Krakowa.
W stonawskich uroczystościach zorganizowanych przez Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie udział wzięli m.in. Ambasador RP w Pradze Mateusz Gniazdowski, Dyrektor Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa MON Paweł Hut, Dyrektor Gabinetu Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Wojciech Lesiak, Komendant Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w Raciborzu gen. bryg. SG Adam Jopek, Prezes Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego Helena Legowicz oraz członkowie parlamentu Republiki Czeskiej.
Polsko-czeski spór o Śląsk Cieszyński był konsekwencją aspiracji obu narodów do budowania niepodległych państw na gruzach monarchii austro-węgierskiej. Strona polska była zainteresowana podziałem spornych ziem według kryterium etnicznego, natomiast władze czechosłowackie zgłaszały pretensje do całego regionu w oparciu o podział administracyjny. Ponadto dla rządu w Pradze kluczowe było panowanie nad ośrodkiem przemysłu ciężkiego i strategiczną linią kolejową Koszycko-Bogumińską wobec przewidywanego kolejnego konfliktu terytorialnego z Węgrami.
23 stycznia 1919 roku wojska czechosłowackie wkroczyły na Śląsk Cieszyński, wykorzystując zaangażowanie państwa polskiego w walki z Ukraińcami, wspierającego jednocześnie powstanie wielkopolskie i gromadzącego siły wobec narastającego bolszewickiego zagrożenia. Wobec czterokrotnie liczniejszych regularnych, dobrze wyposażonych w artylerię i broń maszynową wojsk agresora strona polska mogła wystawić nieliczne oddziały osłonowe i milicję. Szybkie postępy sił czechosłowackich udało się zatrzymać dopiero na linii Wisły po bitwie pod Skoczowem 28-30 stycznia.
Działania wojsk czechosłowackich charakteryzowała niestety niezwykłą brutalność, w wielu przypadkach dochodziło do zbrodni na polskich jeńcach wojennych oraz na ludności cywilnej. Czeskie bojówki zamordowały kilkudziesięciu polskich działaczy narodowych, a kilka tysięcy Polaków zostało wypędzonych ze spornych terytoriów. 26 stycznia 1919 po zajęciu Stonawy czescy żołnierze zamordowali kilkunastu polskich jeńców z 12 Pułk Piechoty Ziemi Wadowickiej oraz członków miejscowej polskiej milicji.
Artukuł p. Sylwii Grudzień "Uczczono pamięć polskich ofiar konfliktu zbrojnego o Śląsk Cieszyński w 1919 roku"
Materiał Video https://www.youtube.com/watch?v=FFZYObLvZdI