Paweł Szulc, Zniewolony eter. Polskie Radio Szczecin w latach 1945–1989, Szczecin 2012, 536 s.
Nakład wyczerpany
Wersja elektroniczna publikacji w Bibliotece Cyfrowej IPN
Polskie Radio Szczecin uruchomiono w grudniu 1945 r. jako pierwszą rozgłośnię na ziemiach zachodnich i północnych w Polsce. Książka „Zniewolony eter. Polskie Radio Szczecin w latach 1945–1989” opisuje historię tego lokalnego medium w okresie, kiedy Polska była krajem rządzonym autorytarnie i podporządkowanym Związkowi Radzieckiemu. W takim systemie środki masowego przekazu stają się ważnym narzędziem propagandowym w rękach przywódców politycznych.
Książkę należy odczytywać na kilku poziomach – jako element historii powojennej radiofonii polskiej, jako przewodnik po kreowanej przez władze polityce propagandowej, wreszcie jako wycinek lokalnej, szczecińskiej, historii widzianej oczami dziennikarzy i władz.
W każdym z pięciu rozdziałów omówiona została rola, jaką odegrało Polskie Radio Szczecin w okresach poszczególnych przesileń politycznych. Opisane zostały kulisy powstawania programu radiowego, a także oceny pracy dziennikarzy, dokonywane przez władze polityczne. Omówienie każdego okresu poprzedzone zostało prezentacją technicznych możliwości radia, czyli opisem, za pomocą jakich środków i do ilu odbiorców radio docierało. Zaprezentowana została również kadra szczecińskiej rozgłośni – dziesiątki dziennikarzy, ich życiorysy, przygotowanie zawodowe, a także ich związki z władzą.
Rejestr pytań, jakie stawiać trzeba dziejom radiofonii przy nie dość wystarczającej ilości i jakości źródeł nie okazuje się, na szczęście, barierą nie do pokonania. Historię radia można badać, trzeba jednak dysponować odpowiednimi umiejętnościami i determinacją, dowodem czego jest niniejsza praca.
Fragment recenzji prof. dr. hab. Rafała Habielskiego
W recenzowanej rozprawie Autor w sposób drobiazgowy przedstawił dzieje szczecińskiej rozgłośni z szerokim ujęciem spraw technicznych, kadrowych oraz programowych. […] Autor omówił zawartość emitowanych audycji. Jest zrozumiałe, że ów temat powiązał z wydarzeniami politycznymi w skali regionalnej, ogólnopolskiej i międzynarodowej. Niewątpliwie, to właśnie te fragmenty rozprawy stanowią o jej wysokiej wartości. Rozgłośnia szczecińska komentowała w latach 1945–1989 najważniejsze wydarzenia krajowe i międzynarodowe. […] Recenzowaną rozprawę wyróżnia reprezentatywna i szeroka baza źródłowa, różniej proweniencji. Warto również tu podkreślić, iż styl narracji jest precyzyjny i komunikatywny.
Fragment recenzji prof. dr. hab. Tadeusza Wolszy
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział 1. Polskie Radio Szczecin w latach 1945–1948
1.1. Kwestie organizacyjno-techniczne
1.1.1. Radiowęzeł i przygotowanie do otwarcia rozgłośni
1.1.2. Dwa otwarcia
1.1.3. Radiofonizacja
1.1.4. Rozwój techniczny rozgłośni
1.2. Kwestie kadrowe
1.3. Program radiowy w latach 1946–1948
1.3.1. Referendum i wybory
1.3.2. Polityka wewnętrzna
1.3.3. Niemcy i zachodnia granica Polski
1.3.4. Stosunek do ZSRR
1.3.5. Kwestia autochtonów
1.3.6. Tematyka żydowska
1.3.7. Współpraca programowa z centralą i innymi ośrodkami w kraju 103
Rozdział 2. Polskie Radio Szczecin w latach 1949–1955
2.1. Kwestie organizacyjno-techniczne
2.1.1. Otwarcie nowej radiostacji
2.1.2. Rozwój techniczny rozgłośni
2.2. Kwestie kadrowe
2.3. Program radiowy
2.3.1. Sprawy wsi
2.3.2. Prezentacja zagadnień przemysłowych
2.3.3. Gospodarka morska i rybołówstwo
2.3.4. Polityka
2.3.4.1. Urodziny i śmierć Józefa Stalina
2.3.4.2. Wybory do sejmu w 1952 r.
2.3.5. Program artystyczny
2.3.6. Promocja oświaty i wykształcenia
2.3.7. Zagadnienia kobiece
2.3.8. Walka z patologią
2.3.9. Piętnowanie imperializmu
2.3.10. Relacjonowanie obchodów święta 1 Maja
2.3.11. Stosunek do Kościoła
Rozdział 3. Polskie Radio Szczecin w latach 1955–1970
3.1. Kwestie organizacyjno-techniczne
3.1.1. Połączenie antenowe z Gdańskiem i Koszalinem – Program Wybrzeża
3.1.2. Rozwój techniczny rozgłośni
3.1.3. Powstanie Ośrodka Telewizji w Szczecinie
3.1.4. Skrzynka listów i zażaleń
3.1.5. Prezentacja obchodów jubileuszowych
3.2. Kwestie kadrowe
3.2.1. Zmiany w okresie Października '56
3.2.2. Aparat bezpieczeństwa wobec dziennikarzy
3.2.3. Marzec '68
3.3. Program radiowy
3.3.1. Wizja nowego redaktora naczelnego
3.3.2. Droga do Października '56
3.3.3. Październik '56 i jego bezpośrednie konsekwencje
3.3.4. Problematyka morska
3.3.5. Problematyka niemiecka i skandynawska
3.3.6. Wokół IV Zjazdu PZPR
3.3.7. Konflikt państwo – Kościół
3.3.8. Marzec '68
Rozdział 4. Polskie Radio Szczecin w latach 1970–1980
4.1. Kwestie organizacyjno-techniczne
4.1.1. Rozwój techniczny rozgłośni
4.1.2. Budowa Ośrodka Radiowo-Telewizyjnego
4.2. Kwestie kadrowe
4.2.1. „Pracownicy frontu ideologicznego” w latach siedemdziesiątych
4.2.2. Aparat bezpieczeństwa wobec dziennikarzy
4.3. Program radiowy
4.3.1. Grudzień '70 – Styczeń '71
4.3.2. Studio Bałtyk
4.3.3. Kwestie gospodarcze
4.3.4. Wzmożona ideologizacja
4.3.5. Kwestie międzynarodowe
4.3.5.1. Problematyka niemiecka
4.3.5.2. Problematyka skandynawska
4.3.5.3. Współpraca z Rygą
Rozdział 5. Polskie Radio Szczecin w latach 1980–1989
5.1. Kwestie organizacyjno-techniczne
5.1.1. Rozbudowa Ośrodka Radiowo-Telewizyjnego
5.1.2. Jubileusz czterdziestolecia rozgłośni
5.1.3. Rozwój techniczny rozgłośni
5.1.4. Komisja Pracownicza NSZZ „Solidarność”
5.2. Kwestie kadrowe
5.2.1. Konflikt z kierownictwem
5.2.2. Weryfikacja kadry w stanie wojennym
5.2.3. SDP a SD PRL w Szczecinie
5.2.4. Aparat bezpieczeństwa wobec pracowników ORTV
5.3. Program radiowy
5.3.1. Strajki sierpniowe i tzw. karnawał „Solidarności”
5.3.2. Stan wojenny
5.3.3. Droga do Uniwersytetu Szczecińskiego
5.3.4. Schyłek PRL
Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Wykaz tabel i wykresów
Indeks osobowy
Indeks geograficzny
Gdzie kupić publikacje:
KsięgarnieKsięgarnia internetowaOddziały IPN Sprzedaż wysyłkowa