Sławomir Łukasiewicz, Trzecia Europa. Polska myśl federalistyczna w Stanach Zjednoczonych 1940–1971, Warszawa–Lublin 2010, 440 s. + 16 s. wkł. zdj., (Seria „Monografie”, t. 65)
„Trzecia Europa” to wydobyta z zapomnienia opowieść o politycznej aktywności i myśli polskiego wychodźstwa wojennego i polskiej powojennej emigracji politycznej w Stanach Zjednoczonych. Symboliczne cezury wyznaczają daty istnienia pism „New Europe” (1940–1945) i „The Central European Federalist” (1953–1971), na łamach których dyskutowano o kształcie federacji środkowo-wschodnioeuropejskiej, widzianej jako część przyszłej Unii Europejskiej. Brali w tej dyskusji udział dyplomaci, politycy, intelektualiści i poeci – postaci tej miary co Oskar Halecki czy Kazimierz Wierzyński. Przez trzy dekady było to możliwe dzięki gościnności Stanów Zjednoczonych, które – nie zawsze oficjalnie – dawały tym dowód, że równie mocno jak rzesza emigrantów popierają ideę zjednoczonej i wolnej Europy. Autor książki w trakcie wieloletniej kwerendy zgromadził ogromny i bardzo różnorodny materiał źródłowy (relacje, listy, archiwalia etc.), dokumentując wpływ polskich emigrantów na politykę amerykańską i opisując projekty przygotowywane z nadzieją, że uda się je wprowadzić w życie.
SPIS TREŚCI
Wstęp
Idee i emigracja
Pogranicze myśli politycznej i historycznej
Źródła i literatura
1. Działalność polityczna federalistów polskich w Stanach Zjednoczonych
II wojna światowa: czekając na powrót do kraju
Projekty rządowe
1940 rok: fala uchodźców polskich w Ameryce
Amerykanie planują pokój
Nowa Europa
Rada Planowania Europy Środkowej i Wschodniej
Echa sowieckiego sprzeciwu
Hasło federacji w polityce propagandowej rządu
Nowojorska Paneuropa
Polonia w polityce rządu
Po II wojnie: emigracja polityczna
Amerykanie i (środkowo)europejski federalizm
United and Free Europe
Komitety i przedstawicielstwa
Liberation – federation
Międzynarodowa Unia Chłopska
Chrześcijańsko-Demokratyczna Unia Europy Środkowej
ACEN, czyli Zgromadzenie Europejskich Narodów Ujarzmionych
Inne międzynarodówki
Związek Polskich Federalistów w Stanach Zjednoczonych
Media i federalizm
Badania nad federalizmem i ich instytucjonalizacja
New York, New York
2. Myśl polityczna
Krąg „New Europe”
Anatol Mühlstein
Roman Michałowski
Feliks Gross
Gross i Malinowski
Na skrzyżowaniu kontynentów
ZPF i renesans współpracy polsko-czechosłowackiej
Środkowoeuropejski „The Federalist”
Przesłanki gospodarcze federacji – koncepcje Jana Wszelakiego
Federaliści w Chicago
Stronnictwa polityczne w USA wobec federalizmu
Ludowcy
Chadecy
PRW „NiD”
Jerzy Lerski i federalizm oddolny
Piłsudczycy
Federalizm poetów
3. Historycy wobec federalizmu
Oskar Halecki. Historiozofia i federalizm
„Europa Środkowo-Wschodnia”
Piotr Stefan Wandycz. Na styku teorii politycznej i historiografii
Konfederacja polsko-czechosłowacka
Zjednoczona Europa
Marian Kamil Dziewanowski
Federalizm Czartoryskiego
Federalizm Piłsudskiego
Wiktor Sukiennicki – prawo i historia
O historykach i politycznym zaangażowaniu
Zakończenie
Summary
Wykaz skrótów
Bibliografia
Indeks
Gdzie kupić publikacje:
KsięgarnieKsięgarnia internetowaOddziały IPN Sprzedaż wysyłkowa