Biuro Badań Historycznych Instytutu Pamięci Narodowej zaprasza na konferencję naukową „Administracja państwowa, służby specjalne i siły zbrojne II RP wobec ugrupowań i środowisk komunistycznych 1918–1939”, która odbędzie się 21 listopada 2019 r. w Centrum Edukacyjnym im. Janusza Kurtyki, przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie.
Głównym celem konferencji jest ukazanie stosunku instytucji państwa polskiego do zagrożenia komunistycznego, które na gruncie krajowym reprezentowała Komunistyczna Partia Robotnicza Polski/Komunistyczna Partia Polski, funkcjonujące w jej ramach Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy i Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi oraz inne prokomunistyczne organizacje młodzieżowe, społeczne, zawodowe i polityczne.
W kręgu tematycznym konferencji znajdą się także bezpośrednie wpływy Kominternu i jego kurierów, sprawy uszczelnienia granicy państwowej, cenzury, czy też propagandy komunistycznej oddziałującej na środowiska inteligencji.
Konferencja jest organizowana w ramach seminarium badawczego Biura Badań Historycznych IPN pt. „Komuniści w II Rzeczypospolitej” i w związku z obchodzoną w tym roku 100. rocznicę powołania Policji Państwowej.
PROGRAM
11.00 – Otwarcie konferencji, przywitanie gości
- 11.20 – dr hab. Jacek Romanek (IPN Lublin), Komuniści w II RP – realne zagrożenie czy margines sceny politycznej
- 11.40 – dr hab. Piotr Cichoracki (Uniwersytet Wrocławski) Likwidacje legalnych organizacji kryptokomunistycznych w II RP w I poł. lat 30. XX w. Okoliczności, przebieg, konsekwencje
- 12.00 – nadkom. Krzysztof Musielak (Komenda Główna Policji), Policja Państwowa a ochrona granicy wschodniej II Rzeczypospolitej przed komunistycznymi grupami dywersyjnymi w latach 1923–1924
- 12.20 – mjr dr Artur Ochał (Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie), Komunistyczni dywersanci i agitatorzy w strefie działania Korpusu Ochrony Pogranicza (1924–1939)
- 12.40 – dr Oleh Razyhrayev (Wschodnioeuropejski Uniwersytet Narodowy im. Łesi Ukrainki w Łucku), Administracja państwowa oraz organa policyjne wobec ruchu komunistycznego na Wołyniu w latach 1919–1939
- 13.00 – dr hab. Mirosław Szumiło (IPN), Proces komunistów w Łucku – rzeczywistość i propaganda
- 13.20 – dr Ryszard Oleszkowicz (Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku), Działalność SRI DOK IX w Brześciu nad Bugiem wobec organizacji komunistycznych (1924–1939)
13.40 – dyskusja i przerwa
- 15.30 – dr Daniel Czerwiński (IPN Gdańsk), Działalność organów państwowych wobec komunistów w województwie pomorskim w dwudziestoleciu międzywojennym
- 15. 50 – Jarosław Wasilewski (IPN Białystok), Metody walki Policji Państwowej z ruchem komunistycznym na Białostocczyźnie w latach 30. XX w.
- 16.10 – dr hab. Mariusz Krzysztofiński (IPN Rzeszów), Casus Jana Wiśniewskiego vel Prostaka. Glosa do historii KPP na terenie Zagłębia Dąbrowskiego
- 16.30 – dr hab. Grzegorz Zackiewicz (Uniwersytet w Białymstoku), Administracja państwowa wobec działalności komunistycznej i anarchistycznej w obrębie Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury im. Stefana Żeromskiego
- 16.50 – dr Artur Kuprianis (IPN Łódź), Stan ostrego pogotowia – łódzki garnizon wojskowy wobec demonstracji pierwszomajowych w II Rzeczypospolitej
- 17.10 – dr Dominik Smyrgała (Akademia Sztuki Wojennej), Dogrywka za Oceanem – Oddział II Sztabu Naczelnego Wodza i zagrożenie komunistyczne w świetle kartoteki Samodzielnej Placówki Wywiadowczej „Estezet”
17.30 – dyskusja i podsumowanie obrad