Jedną z inicjatyw Oddziału IPN w Łodzi związanych z obchodami Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych była dwudniowa konferencja naukowa pt. „Młodzieżowy opór antykomunistyczny w Polsce i krajach nadbałtyckich po drugiej wojnie światowej”.
W trakcie obrad w dniach 5–6 marca 2019 r. w łódzkim Hotelu Ambasador zaprezentowanych zostało piętnaście referatów dotyczących antykomunistycznego oporu młodzieży w Polsce, na Litwie i Łotwie. Odbył się również poprowadzony przez Pawła Wąsa, pracownika Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Łodzi, organizatora konferencji, panel dyskusyjny z udziałem członków konspiracji młodzieżowej okresu stalinowskiego: Stefana Oczkowskiego (Tajna Organizacja Młodzieżowa), Stanisława Sadowskiego (Młoda Polska), Wiesława Marciniaka (Spiskowo-Bojowa Organizacja Harcerska) oraz Kazimierza Skibickiego (Związek Białej Tarczy).
Wygłoszone referaty:
- Dr hab. Jacek Wołoszyn (Instytut Pamięci Narodowej w Lublinie/Katolicki Uniwersytet Lubelski)
Zjawisko konspiracji młodzieżowej w latach 1944/1945–1956 - Prof. Tadeusz Wolsza (Polska Akademia Nauk w Warszawie)
System więziennictwa w Polsce w latach 1944–1956 - Adrian Rams (Muzeum Miasta Jaworzna)
Więzienie dla młodocianych więźniów politycznych w Jaworznie w latach 1951–1956 – ostatni etap Obozu dwóch totalitaryzmów - Dr Agnieszka Sławińska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
W potrzasku – między prawdą a zniewoleniem. Łagier dla więźniarek politycznych w Bojanowie w latach 1952–1956 - Dr hab. Danuta Jastrzębska-Golonka (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
Obraz świata w języku młodzieżowej konspiracji niepodległościowej w powojennej Polsce - Prof. Marek Wierzbicki (Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Radomiu/Katolicki Uniwersytet Lubelski)
Sprzeciw, opór i opozycja. Kategorie buntu młodzieży w Polsce na tle krajów Europy Środkowo-Wschodniej w ostatniej dekadzie komunizmu w latach 1980–1989 - Dr hab. Piotr Niwiński (Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku/Uniwersytet Gdański)
Młodzież z Wileńszczyzny w oporze antykomunistycznym - Prof. Ēriks Jēkabsons (Uniwersytet Łotwy w Rydze)
Niezbrojny ruch oporu na Łotwie sowieckiej po II wojnie Światowej: sytuacja w historiografii - Dr Dariusz Rogut (Instytut Pamięci Narodowej w Łodzi/Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie)
Rosyjsko-polsko-łotewska grupa „Wolność” jako przykład prowokacji agenturalnej - Dr Joanna Żelazko (Instytut Pamięci Narodowej w Łodzi)
Procesy członków konspiracyjnych organizacji młodzieżowych przed WSR w Łodzi - Dr Rafał Leśkiewicz (Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie)
Młodzieżowe organizacje konspiracyjne w Poznaniu w latach 1945–1956 jako przykład miejskich działań antykomunistycznych - Dr Ewa Rzeczkowska (Katolicki Uniwersytet Lubelski)
Powiązania antykomunistycznej konspiracji młodzieżowej z „podziemiem dorosłym” – wybrane przykłady - Patrycja Resel (Instytut Pamięci Narodowej w Łodzi)
Tajne związki uczniów szkół powszechnych w województwie łódzkim w latach 1945–1956 - Dr hab. Witold Jarno (Uniwersytet Łódzki)
Młodzieżowa organizacja konspiracyjna „Młoda Polska” w Łodzi w1950 r. - Paweł Wąs (Instytut Pamięci Narodowej w Łodzi)
Konspiracja antykomunistyczna młodzieży w „epoce Gomułki” na terenie województwa łódzkiego – wybrane przykłady
W konferencji wzięli udział parlamentarzyści, przedstawiciele władz wojewódzkich i samorządowych, służb mundurowych, związków zawodowych, organizacji kombatanckich, ale przede wszystkim dowiadująca się o losach swoich równieśników z lat 40. i 50. młodzież szkolna – uczniowie XII LO im. Stanisława Wyspiańskiego w Łodzi, XV LO im. Jana Kasprowicza w Łodzi, XXXIII LO im. Armii Krajowej w Łodzi, ZSP nr 5 im. Bolesława Chrobrego w Łodzi, I LO im. Jarosława Dąbrowskiego w Tomaszowie Mazowieckim.
foto: Przemysław Brzeziński, Marzena Kumosińska
Zapis panelu dyskusyjnego: