W dniu 5 grudnia 2008 r. Oddział IPN w Poznaniu zorganizował w ramach ogólnopolskiego projektu badawczego IPN „Działania aparatu bezpieczeństwa wobec polskich ruchów i środowisk politycznych” konferencję naukową „NIEZŁOMNI – Lech Neyman i Stanisław Kasznica (1908–1948). Historia ostatnich przywódców NSZ”. Sesja podzielona została na trzy części merytoryczne:
1. Stanisław Kasznica i Lech Neyman – w Służbie Polski Walczącej
2. Organizacje i struktury Obozu Narodowego
3. Losy „Niezłomnych”
W części pierwszej pracownicy IPN OBEP Poznań Rafał Sierchuła i Marta Szczesiak przedstawili prezentacje multimedialną „S. Kasznica i L. Neyman – obrazy pamięci”. Przedstawiono w niej nieznane dokumenty i fotografie obrazujące działalność obu dowódców NSZ.
Drugą część konferencji otworzył wykład Bartłomieja Wróblewskiego, pracownika Instytutu Zachodniego z Poznania, pt. „Działalność i oblicze ideowe ruchu korporacyjnego w II Rzeczpospolitej”, w której przedstawiona została działalność ruchu korporacyjnego i losy jego członków. Następnie Wojciech Chałupka z IPN OBL Poznań przedstawił rys historyczny związanej z NSZ struktury pn. Służba Cywilna Narodu. W dalszej części konferencji badacz poznański dr Mirosław Orłowski przybliżył uczestnikom zagadnienie dotyczące konspiracyjnych wydawnictw Narodowych Sił Zbrojnych 1942–1945. Podczas wykładu uczestnicy konferencji mogli obejrzeć czasopisma, broszury i ulotki ze zbiorów badacza. W ostatnim referacie tej części dr Dariusz Węgrzyn (IPN OBEP Katowice) przedstawił pionierski referat dotyczący działalności służb wywiadowczych NSZ w strukturach aparatu represji w latach 1945–1947 na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim.
Trzecią cześć konferencji rozpoczął dr Ksawery Jasiak (IPN OBEP Delegatura Opole). Przedstawił on Losy żołnierzy AK-NSZ-KWP z pow. radomszczańskiego na przykładzie plut. Zbigniewa Wojciechowskiego „Zbycha”. Historię cichociemnego ppłk. Jana Kamieńskiego i jego rolę w tworzeniu struktur antykomunistycznych w Wielkopolsce przedstawił Rafał Sierchuła. Następnie Aleksandra Pietrowicz z IPN OBEP Poznań omówiła dramatyczne losy Kiryła Sosnowskiego, jednego ze współtwórców Głównej Delegatury Rządu dla ziem wcielonych do Rzeszy, przywódcy konspiracyjnej organizacji „Ojczyzna”, represjonowanego przez władze komunistyczne w latach 1949–1953. W ostatnim referacie konferencji Marta Szczesiak przedstawiła powojenne losy rodu Kaszniców.
Na zakończenie konferencji wyświetlony został film Dionizego Garbacza „Wołyniak. Legenda prawdziwa”. Na konferencję przybyli: siostra Stanisława Kasznicy Eleonora, krewni Lecha Neymana, rodzina Zbigniewa Wojciechowskiego, rodzina Kiryła Sosnowskiego, byli członkowie Okręgu Poznań NSZ, członkowie Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręg Wielkopolska, kombatanci z Światowego Związku Żołnierzy AK Okręg Wielkopolska. W konferencji uczestniczyło ok. 60 osób.
PROGRAM KONFERENCJI
Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu ul. Rolna 45 a
sala im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”
Część I. Stanisław Kasznica i Lech Neyman – w służbie Polski Walczącej
- Rafał Sierchuła, Marta Szczesiak (IPN OBEP Poznań)
S. Kasznica i L. Neyman – obrazy pamięci. Prezentacja multimedialna
Część II. Organizacje i struktury Obozu Narodowego
- Wojciech Jerzy. Muszyński, (IPN OBEP Warszawa)
Działalność i oblicze ideowe ruchu korporacyjnego w II Rzeczpospolitej - Wojciech Chałupka, (IPN OBL Poznań)
Służba Cywilna Narodu – rys historyczny - dr Mirosław Orłowski, (Poznań)
Konspiracyjne wydawnictwa Narodowych Sił Zbrojnych 1942–1945. Czasopisma. Broszury. Ulotki - dr Dariusz Węgrzyn, (IPN OBEP Katowice)
W obcych mundurach. Wywiad NSZ w strukturach aparatu represji w latach 1945–1947 na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim
Część III. Losy „Niezłomnych”
- Ksawery Jasiak, (IPN OBEP Delegatura Opole)
Losy żołnierzy AK-NSZ-KWP z pow. radomszczańskiego na przykładzie plut. Zbigniewa Wojciechowskiego „Zbycha” - Rafał Sierchuła, (IPN OBEP Poznań)
Jan Kamieński „ Cozas”, „Litwin”, „Konar” – historia cichociemnego - Aleksandra Pietrowicz, (IPN OBEP Poznań)
Kirył Sosnowski – zarys biografii - Marta Szczesiak, IPN OBEP Poznań
Powojenne losy rodu Kaszniców - „Wołyniak. Legenda prawdziwa” – film Dionizego Garbacza
- Dyskusja, podsumowanie i zakończenie obrad (ok. 16.00)