– Nie ulega wątpliwości, że publikacja 27 tomów „Pro memoria” prymasa Stefana Wyszyńskiego to jedno z największych wyzwań w działalności wydawniczej i naukowej Instytutu Pamięci Narodowej – powiedział prezes Instytutu Jarosław Szarek podczas prezentacji pierwszego tomu nowej serii wydawniczej na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. – Dla nas z jednej strony to zaszczyt, ale również ogromne zobowiązanie – dodał. Podkreślił też, że prymas Stefan Wyszyński był jedną z najwybitniejszych postaci historii Polski w XX w.
W konferencji wzięli udział: kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, abp Wojciech Polak, metropolita gnieźnieński, Prymas Polski; prezes IPN dr Jarosław Szarek; bp prof. Jan Kopiec, przewodniczący Rady Programowej wydania „Pro memoria”; ks. prof. Stanisław Dziekoński, rektor UKSW, i Anna Rastawicka z Instytutu Prymasa Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Na konferencji zaprezentowany został I tom wyjątkowej serii wydawniczej „Zapiski »Pro memoria« prymasa Stefana Wyszyńskiego”. – Myślę, że lektura tych zapisków przybliży nam tę niezwykłą postać, bo jej rola jest dziś niedoceniana. Prymas Wyszyński, nie powiem, że w cieniu, ale w tym świetle papieża Jana Pawła II jest nieco przytłumiony. Dobrze, że ta książka się ukazuje – zaznaczył prezes Szarek.
Monumentalna edycja źródłowa obejmująca notatki Prymasa Tysiąclecia z lat 1948–1981, która składać się będzie z dwudziestu siedmiu tomów, powstała z inicjatywy Archidiecezji Warszawskiej i Archidiecezji Gnieźnieńskiej, dysponentów spuścizny kardynała Wyszyńskiego.
Wydanie przygotowane zostało przez Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Archidiecezję Warszawską i Archidiecezję Gnieźnieńską. Do opracowania edycji źródłowej zapisków prymasa Wyszyńskiego z lat 1948–1981 powołano Radę Programową i Radę Redakcyjną, w której zasiadają przedstawiciele wszystkich instytucji. Publikacja ukazuje się w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Władze komunistyczne wobec Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce 1944–1989”, koordynowanego przez dr. Rafała Łatkę.
I tom „Pro memoria” prymasa Wyszyńskiego obejmuje zapiski z lat 1948–1952, gdy władze komunistyczne prowadziły działania zmierzające do całkowitej marginalizacji społecznej Kościoła.
Instytut Pamięci Narodowej od początku swojego istnienia wydaje ważne dla zrozumienia losów Kościoła katolickiego w Polsce pod rządami komunistycznymi monografie i edycje źródłowe. Codzienne zapiski kardynała Wyszyńskiego są źródłem niezwykłym, gdyż nie tylko dokumentują zmagania Kościoła katolickiego z totalitarnym państwem, ale również pokazują dzieje polskiej wspólnoty narodowej w nowym świetle. Jest to spojrzenie jednej z najwybitniejszych postaci w polskiej historii, Prymasa Tysiąclecia, dzięki któremu Kościół w Polsce pozostał niezależny i mógł działać w interesie i na rzecz polskiego społeczeństwa.
Fot. Sławomir Kasper (IPN)