Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Warszawie zaprasza na ogólnopolską konferencję naukową „Nie (tylko) Partia? Organizacje społeczne w Polsce Ludowej 1944–1989 – geneza, funkcjonowanie, znaczenie”.
Sesja odbędzie się w dniach 9–10 czerwca 2016 r. w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki Przystanek Historia ul. Marszałkowska 21/25 w Warszawie.
Organizatorzy konferencji postanowili pochylić się nad tematyką mało rozpoznaną w dotychczasowej polskiej historiografii, czyli funkcjonowaniem i znaczeniem różnego rodzaju organizacji społecznych, mimo wszystko dość licznie działających w okresie PRL w formie zarejestrowanych oficjalnie towarzystw, stowarzyszeń, zrzeszeń, związków (z wyłączeniem związków zawodowych sensu stricto) etc. Horyzont zainteresowań konferencji obejmuje zarówno organizacje działające w skali ogólnopolskiej, jak i lokalnej. Problematyka obrad będzie obejmować m.in. poniższe kwestie:
- Geneza organizacji społecznych w PRL (kontynuacja czy nowe elementy?)
- Rola tradycji w działalności społecznej
- Formy funkcjonowania (kluby, stowarzyszenia, związki, itp.) oraz prawne podstawy aktywności
- Obszary funkcjonowania (twórczość, nauka, kultura, rekreacja, mniejszości narodowe, kombatanci, obronność itp.)
- Organizacje społeczne jako szyld, miejsce pozastatutowej czy niszowej aktywności
- Formy życia organizacyjnego
- Życie codzienne społecznika
- Finanse organizacji społecznych w PRL
- Aktywność społeczna a PZPR
- Relacje pomiędzy organizacjamni społecznymi
- Aktywność społecznikowska a praca zawodowa w PRL
- Aparat bezpieczeństwa PRL wobec organizacji społecznych (Służba Bezpieczeństwa, wywiad i kontrwywiad)
- Organizacje społeczne wobec kluczowych wydarzeń politycznych w PRL
- Organizacje społeczne jako część życia publicznego PRL (np. udział w świętach organizacyjnych i państwowych)
- Organizacje społeczne jako „okno” na świat, ich kontakty z zagranicą
- Sukcesy i porażki organizacj społecznych
- Schyłek PRL – koniec czy etap działalności?
PROGRAM
9 czerwca (czwartek)
10.00-10.10 Otwarcie konferencji
10.10-11.50 Sesja 1
prowadzenie: dr Tomasz Łabuszewski
- prof. dr hab. Dariusz Jarosz (Instytut Historii PAN w Warszawie)
„Zwrot stalinizacyjny” 1948–1950 i jego wpływ na funkcjonowanie organizacji społecznych - dr Tadeusz Ruzikowski (OBEP IPN w Warszawie)
Formalno-prawne aspekty funkcjonowania Polskiego Związku Żeglarskiego 1945–1989 - Anna Nowakowska-Wierzchoś (Archiwum Akt Nowych w Warszawie)
Sekcja Kobiet Prawników przy Lidze Kobiet Polskich i jej wkład w „doskonalenie systemu prawnego” w Polsce (1959–1989) - dr Karol Nawrocki (OBEP IPN w Gdańsku)
Od działaczy w mundurach do „kanciastego stołu”. Zarys historii pomorskich struktur piłki nożnej (1945–1989) - Dyskusja
11.50-12.05 Przerwa kawowa
12.05-13.45 Sesja 2
prowadzenie: dr Robert Spałek
- dr Renata Knyspel-Kopeć
Formy funkcjonowania wybranych organizacji społecznych wyższej użyteczności w świetle przepisów prawnych okresu Polski Ludowej - Michał Przeperski (BEP IPN/Instytut Historii PAN w Warszawie)
Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich w epoce Gomułki - dr Jan Olaszek (BEP IPN w Warszawie)
Inwigilacja najwierniejszych? Służba Bezpieczeństwa wobec Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego - Jacek Herman (Archiwum Państwowe w Łodzi)
Organizacja oraz funkcjonowanie Rady Łódzkiej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w Łodzi w latach 1982–1989 - Dyskusja
13.45-14.45 Przerwa
14.45-16.25 Sesja 3
Prowadzenie: dr Tadeusz Ruzikowski
- dr Dorota Gałaszewska-Chilczuk (Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie)
Geneza, funkcjonowanie i znacznie Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w latach 1949–1989 - Andrzej Czyżewski (OBEP IPN w Łodzi)
Więcej niż tylko organizacja kombatancka - dzieje łódzkiego oddziału ZBOWiD na tle epoki 1949–1989 - dr Krzysztof Busse (Delegatura IPN w Radomiu)
Wróg czy sojusznik? Stowarzyszenie PAX pod kontrolą aparatu bezpieczeństwa - dr Dominika Pasich
Działalność Stowarzyszenia PAX na terenie powiatu olkuskiego - Dyskusja
16.25-16.40 Przerwa kawowa
16.40-18.20 Sesja 4
Prowadzenie: dr Konrad Rokicki
- Filip Gończyński-Jussis (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie)
Przede wszystkim umasowić? Liczebność członków jako determinanta działalności Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej - dr Zbigniew Bereszyński
Pomiędzy kolaboracją a opozycją. Stowarzyszenia chrześcijańskie i władze „Polski Ludowej” na przykładzie województwa opolskiego w latach 1950–1989 - dr Łukasz Jastrząb (PAN Biblioteka Kórnicka)
Związki kombatanckie powstańców wielkopolskich w optyce bezpieki - dr hab. Urszula Kozłowska, prof. US (Uniwersytet Szczeciński)
Społeczne ramię służby zdrowia. Aktywność Polskiego Czerwonego Krzyża na Pomorzu Zachodnim (1945–1948) - Dyskusja
10 czerwca (piątek)
10.00-11.40 Sesja 5
Prowadzenie: dr Kazimierz Krajewski
- Miłosz Kościelniak-Marszal
Zrzeszenie Polski Związek Łowiecki - geneza i kierunki rozwoju w pierwszych latach funkcjonowania - dr hab. Krzysztof Sychowicz (OBEP IPN w Białymstoku/Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży)
Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne – powstanie i działalność - dr Paul Vickers (Justus-Liebig-Universität, Giessen, Niemcy)
Towarzystwo Przyjaciół Pamiętnikarstwa: Instytucja pamięci popularnej w Polsce Ludowej - dr Krzyżanowski Piotr (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim)
Stowarzyszenia cygańskie w PRL – geneza, działalność i znaczenie - Dyskusja
11.40-11.55 Przerwa kawowa
11.55-13.35 Sesja 6
Prowadzenie: dr Elżbieta Kowalczyk
- dr hab. Artur Pasko (Uniwersytet w Białymstoku)
PKOl wobec bojkotu Igrzysk Olimpijskich w Moskwie (1980) i Los Angeles (1984) - Aleksandra Wierzchowska (Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie)
Wyobraźnia koncesjonowana. Polskie Stowarzyszenie Miłośników Fantastyki 1981–1989 - Adam Suławka (Uniwersytet Warszawski)
Rosyjskie organizacje społeczno-kulturalne w PRL - Joanna Wiesler (Universität Regensburg, Niemcy)
Działalność organizacji społecznych na rzecz dobra dzieci w Polsce Ludowej na przykładzie Towarzystwa Przyjaciół Dzieci (TPD) - Dyskusja
13.35-14.35 Przerwa
14.35-16.15 Sesja 7
prowadzenie: dr Bartłomiej Noszczak
- Sebastian Drabik (OBEP IPN w Krakowie)
ZMP w województwie krakowskim (1948–1956) – studium przypadku - dr hab. Anna Pachowicz (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie)
O sukcesach i porażkach organizacji funkcjonujących w Tarnowie w latach 1945–1959 - Agnieszka Fic (Uniwersytet Wrocławski)
Organizacje społeczne na wrocławskich osiedlach lat sześćdziesiątych - Dyskusja
15.55-16.10 Przerwa kawowa
16.10-17.30 Sesja 8
Prowadzenie: dr Tadeusz Ruzikowski
- dr Adam Dziuba (OBEP IPN w Katowicach)
Świętowanie pod pepeerowską kuratelą. Organizacje społeczne jako organizatorzy i uczestnicy rytuałów władzy w województwie śląskim w latach 1945–1948 - dr Dariusz Gałaszewski (OBEP IPN w Warszawie)
Powszechna Organizacja „Służba Polsce” jako narzędzie totalitarnego podporządkowania młodzieży władzy komunistycznej w Polsce w latach 1948–1955 - Paweł Jackowski (Uniwersytet Warszawski)
Ochotnicze Hufce Pracy w PRL: koncepcja funkcjonowania a realia - Dyskusja
17.30 Zakończenie konferencji