E-Księgarnia
Wdniach 22–23 października 2013 r. wKatowicach, w siedzibie Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej(CINiBA), przy ul. Bankowej 11a, odbędzie się konferencja naukowa „Strukturyzbrodni. Nowekierunki badań nad zbrodniami Trzeciej Rzeszy". Językwystąpień – polski i niemiecki (tłumaczenie symultaniczne).
Organizatorzy
OddziałInstytutu Pamięci Narodowej w Katowicach
FundacjaMiejsc Pamięci Saksonii-Anhaltu / Miejsce Pamięci ROTER OCHSE Halle (Saale)
Fundacja Saskich Miejsc Pamięci / CentrumDokumentacyjno-Informacyjne Torgau
Współorganizatorzy ipartnerzy
Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka
UniwersytetŚląski, Katowice
InstytutBadań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach
DomWspółpracy Polsko-Niemieckiej, Opole/Gliwice
MuzeumŚląskie w Katowicach
Muzeum w Gliwcach
ŚląskieCentrum Wolności i Solidarności, Katowice
Zbrodnie niemieckie czasów Trzeciej Rzeszy (1933–1945) – eutanazja niepełnosprawnych, ludobójstwo Żydów iSłowian, masowe wypędzenia, bezwzględna eksploatacja okupowanych krajów, niebyły realizowane w instytucjonalnej próżni, lecz za pośrednictwem strukturorganizacyjnych państwa. Wokół tego problemu toczyć się będzie dyskusjauczestników konferencji. Omawiając różne kategorie zbrodni, podejmą oni próbęodpowiedzi na pytanie o to, jakie były strukturalne i organizacyjne uwarunkowaniaeksterminacyjnej polityki narodowosocjalistycznych Niemiec.
W programie:
Pierwszy dzieńkonferencji – 22 października 2013 r.
CINiBA, Katowice (ul.Bankowej 11a)
9.30–9.45 Otwarciekonferencji
9.45–10.15 – RyszardKaczmarek (Uniwersytet Śląski / Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiejw Katowicach) – Wykład inauguracyjny
Sesja I
Zbrodnie wojenne
- 10.15–10.35– Sebastian Bojarski (Marburg): ZbrodnieWehrmachtu podczas kampanii wrześniowej 1939 r. Reakcje i recepcja w Polsce i wNiemczech
- 10.35–10.55– Grzegorz Bębnik (IPN Katowice): Zbrodnienieregularnych niemieckich jednostek zbrojnych na Górnym Śląsku we wrześniu1939 r.
- 10.55–11.15– Maren Röger (Deutsches Historisches Institut Warszawa): Przemoc seksualna żołnierzy niemieckich w okupowanej Polsce
- 11.15–11.45 Dyskusja
11.45–12.00 Przerwa
Sesja II
Zbrodnie wymiarusprawiedliwości
- 12.00–12.20 – Lars Skowronski: Wyroki na Polakach wydane przez sądy wojenne
- 12.20–12.40– Michael Viebig (Gedenkstätte ROTER OCHSE Halle (Saale)): Wyroki na Polakachwydane przez „zwykłe" sądy niemieckie na terenie tzw. Starej Rzeszy
- 12.40–13.00 – Ewa Koj (IPN Katowice), Sądownictwo karne w rejencji katowickiejwobec polskiego ruchu oporu
- 13.00–13.30 – Dyskusja
13.30–13.45 Przerwa
- 13.45–13.45 – Aleksandra Namysło (IPN Katowice): Sądy specjalne (Sondergerichte) wobec Żydów
- 13.45-14.15 – Sebastian Piątkowski (IPN Radom): Niemieckie sądownictwo cywilne w GeneralnymGubernatorstwie
- 14.15–14.45– Wolfgang Oleschinski (Dokumentations-und Informationszentrum (DIZ) Torgau): „Obóz karny dla Polaków" koło Torgau nadŁabą i zastosowanie „zarządzenia o prawie karnym wobec Polaków"
- 14.45–15.15 – Dyskusja
15.15–16.15 Przerwa
Sesja III
Politykanarodowościowa
- 16.15–16.35 – Janusz Wróbel (IPN Łódź): Niemiecka Lista Narodowościowa na terytoriumKraju Warty
- 16.35-16.55 – Mirosław Sikora (IPN Katowice): „Wypalić ziemię pochodnią cywilizacji…"Komisariat Rzeszy ds. Umacniania Niemczyzny i tereny anektowane
- 16.55–17.15 – Agnieszka Jaczyńska (IPN Lublin): Niemiecka akcja wysiedleńcza na Zamojszczyźnie 1942-1943 – charakter iskala zbrodni
17.15–17.45 –Podsumowanie konferencji
Drugi dzieńkonferencji 23 października 2013 r.
Sesja IV
System obozowy / pracaprzymusowa
- 9.00–9.20 – Piotr Setkiewicz (Państwowe MuzeumAuschwitz-Birkenau): Produktywizacjawięźniów w przemyśle ciężkim Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego
- 9.20–9.40 – Tomasz Sudoł (IPN): Obozy karne Służby Budowlanej Generalnego Gubernatorstwo (Baudienstim General-Gouvernement)
- 9.40–10.00 – Andrea Rudorff (Berlin): Struktury strażnicze w fazie rozrostusystemu obozów koncentracyjnych: strażniczki w obozie kobiecym KL Groß-Rosen
- 10.00–10.20 – Renata Kobylarz-Buła (Centralne MuzeumJeńców Wojennych w Opolu-Łambinowicach): Zbrodniena radzieckich jeńcach wojennych w Okręgu VIII Wehrmachtu
- 10.20–10.50 – Dyskusja
10.50–11.00 – Przerwa
Sesja V
Zbrodnie medycyny
- 11.00–11.20– Boris Böhm (Gedenkstätte Pirna-Sonnenstein), Morderstwo na pacjentach ze Śląska w „placówceeutanazyjnej" w Sonnenstein w latach 1940/1941. Obecne Miejsce PamięciPirna-Sonnenstein
- 11.20–11.40– Dietmar Schulze (Universität Heidelberg): Zbrodnieeutanazyjne na Ślasku: źródła i instytucje
- 11.40–12.00 – Bartłomiej Warzecha (IPN Katowice): ŚledztwaKomisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce w kwestiach zbrodnieutanazyjnych
- 12.00–12.30 – Dyskusja
12.30–12.45 Przerwa
Sesja VI
Pamięć i rozliczenia
- 12.45–13.05 – Joanna Lubecka (IPN Kraków): Niemiecka narracja dotycząca zbrodni IIwojny światowej
- 13.05–13.25 – Łukasz Jasiński (Muzeum II Wojny Światowej,Gdańsk): Działalność Głównej KomisjiBadania Zbrodni Niemieckich w Polsce 1945–1949
- 13.25–13.45 – Kurt Schrimm (Zentrale Stelleder Landesjustizverwaltungen zur Aufklärung nationalsozialistischer Verbrechen,Ludwigsburg):Wszczynanie nowych dochodzeńprzeciw strażnikom obozów koncentracyjnych pod zarzutem współuczestnictwa wmorderstwie
13.45–14.15Podsumowanie konferencji
Wydarzeniatowarzyszące konferencji „Struktury zbrodni…"
Stan i kierunki badańnad historią okupacji niemieckiej w Polsce
Spotkanie dyskusyjne wokół najnowszych publikacjiNiemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Instytutu Pamięci Narodowej iMuzeum II Wojny Światowej
CINiBA, Katowice (ul.Bankowej 11a), 21 października 2013 r., 12.00–14.00
Organizatorzy: OddziałInstytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Niemiecki Instytut Historyczny wWarszawie, Muzeum II Wojny Światowej, Instytut Badań Regionalnych BibliotekiŚląskiej w Katowicach
Rynek książki historycznej w Polsce obfituje w pozycjepoświęcone historii nazizmu i Trzeciej Rzeszy, wojny i okupacji – w tym takżelosom ziem polskich w tym czasie. Obok książek popularyzatorskich,dziennikarskich czy zgoła beletrystyki nie brakuje także prac typowo naukowych,tak autorów polskich, jak i zagranicznych. Wśród prac naukowych ważne miejsce zajmują publikacje wydane przezInstytut Pamięci Narodowej, Muzeum II Wojny Światowej i Niemiecki InstytutHistoryczny w Warszawie. Przedstawiciele wymienionych instytucji dyskutowaćbędą o stanie badań nad niemieckąokupacją ziem polskich, odpowiedzą takżena pytanie w jakim kierunku zmierzać powinny dalsze refleksje historyczne nadtym dramatycznym wątkiem polsko-niemiecko-żydowskiej historii.
Uczestnicy dyskusji: dr Maren Röger (NIH, Warszawa), drJürgen Hensel, dr hab. Tomasz Chinciński (MIIWŚ), Grzegorz Bębnik (IPN,Katowice)
Moderacja: prof. Ryszard Kaczmarek (Instytut BadańRegionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach / Uniwersytet Śląski w Katowicach)
Niesprawiedliwy wymiarsprawiedliwości
Pokaz filmu Heimwehdes Walerjan Wróbel (1991) oraz dyskusja z Larsem Skowronskim i MichaelemViebigiem (Gedenkstätte „Roter Ochse", Halle/Saale)
Muzeum w Gliwicach, WillaCaro (ul. Dolnych Wałów 8a), 21 października 2013 r., 17.00–19.30
Śląskie CentrumWolności i Solidarności (ul. Wincentego Pola 65), Katowice, 24 października2013 r., 11.00–13.30
Organizatorzy: Muzeumw Gliwicach, Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Katowicach, Śląskie CentrumWolności i Solidarności
Niemiecki film z 1991 r. Heimweh des Walerjan Wrobel (TęsknotaWaleriana Wróbla) dotyczy jednego z kluczowych problemów zbrodniczejpolityki Trzeciej Rzeszy – nadużyć i zbrodni popełnianych w majestacie prawaprzez instytucje, które strzec powinny uniwersalnych zasad sprawiedliwości.Film opowiadający o sądowej zbrodni popełnionej na polskim robotnikuprzymusowym stanowi punkt wyjścia do dyskusji nad funkcjonowaniemwymiaru sprawiedliwości w nazistowskich Niemczech, a także nad współczesnymiformami upamiętniania ludobójstwa z tamtego okresu. Rozmawiać będą dwajhistorycy, znawcy problemu: Michael Viebig, kierujący miejscem pamięci „RoterOchse", stworzonym w dawnym punkcie wykonywania wyroków śmierci w Halle (Saale)oraz Lars Skowronski.
Muzealizacje zbrodni
Dyskusja o obecności tematu zbrodni Trzeciej Rzeszy wwystawach muzealnych
Muzeum Śląskie, Katowice(al. W. Korfantego 3), 23 października 2013 r., 17.00–19.00
Organizatorzy: OddziałInstytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Muzeum Śląskie w Katowicach, MuzeumII Wojny Światowej w Gdańsku
Nie tylko historyczna rekonstrukcja przyczynia się do podtrzymaniapamięci i wiedzy o zbrodniach wojny i okupacji. Kluczową rolę odgrywa – obokceremonii upamiętniających i pomników – także oddziaływanie muzealne (razemskładające się na „zinstytucjonalizowaną mnemotechnikę", by użyć określeniaJana Assmanna). Pytania, jakie stawiamy w ramach dyskusji, dotyczą właśnie tegoaspektu: jakie miejsce w stałych wystawach istniejących już i nowopowstającychmuzeów polskich i niemieckich zajmuje problem zbrodni Trzeciej Rzeszy.
Program:
Joanna Urbanek, Łukasz Jasiński (Muzeum II WojnyŚwiatowej, Gdańsk): Koncepcja wystawystałej Muzeum II Wojny Światowej
ManfredKittel (Stiftung Flucht, Vertreibung, Versöhnung, Berlin): Fundacja „Ucieczka – Wypędzenie – Pojednanie" i koncepcja jej wystawy stałej
Dyskusjaz udziałem: Manfred Kittel, Piotr Majewski (MIIWŚ), Dominik Abłamowicz (MuzeumŚląskie) oraz Boris Böhm (Pirna-Sonnenstein), Wolfgang Oleschinski (Torgau),Michael Viebig (Halle), Elżbieta Rączy (Muzeum Polaków Ratujących Żydów).
Spotkania autorskie zGötzem Alym
CINiBA, Katowice(ul. Bankowej 11a), 24 października 2013 r., 10.00–12.00
Muzeum w Gliwicach,Willa „Caro" (ul. Dolnych Wałów 8a), 24 października 2013 r.,17.00–19.00
Organizatorzy: Muzeumw Gliwicach, Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka, InstytutBadań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Oddział Instytutu PamięciNarodowej w Katowicach
Götz Aly to jeden z najgłośniejszych autorów niemieckich,piszących o czasach Trzeciej Rzeszy. Urodzony w 1947 r. w Heidelbergu, od lat70. aktywny jako dziennikarz i publicysta, poczynając od lat 80. XX w.poświęcił się w dużej mierze historii nazizmu, publikując prace – zarównosyntezy, jak i studia przypadku - poświęcone problemowi antysemityzmu i rasizmuNiemców, zagładzie Żydów czy eutanazji. Szczególną uwagę wzbudziła jego książkaPaństwo ludowe Hitlera (Hitlers Volksstaat, 2005), stawiającatezę o ekonomicznych uwarunkowaniach poparcia społeczeństwa niemieckiego dlazbrodniczej i rabunkowej polityki Trzeciej Rzeszy na Wschodzie.
Moderacja: prof. Ryszard Kaczmarek (Instytut BadańRegionalnych w Katowicach / Uniwersytet Śląski), drAleksandra Namysło (IPN Katowice), dr Mirosław Sikora (IPN Katowice)