Wystawa "Breslau-1945-Wrocław" ma na celu upowszechnienie wiedzy o faktach, procesach historycznych (zakończenie wojny, organizacja nowych władz, krystalizowanie się życia społecznego), zapoznanie z dziedzictwem kulturowym współczesnego Wrocławia i uwrażliwienie, w szczególności młodego pokolenia, na piękno zabytków kultury materialnej otaczającego ich środowiska.
Wystawa jest podzielona na kilka bloków tematycznych w układzie chronologicznym, w ramach których można wyszczególnić najciekawsze dokumenty i zdjęcia.
"Festung Breslau"
-
tekst postanowień jałtańskich w sprawie zachodnich granic Polski;
-
mapy obrazujące oblężenie;
-
obwieszczenia dowództwa twierdzy;
-
zdjęcia z walk w mieście; z kapitulacji; jeńców, zniszczony sprzęt wojskowy, ofiary;
-
zdjęcia, plakaty, dokumenty związane z wysiedleniem ludności niemieckiej;
-
sekwencja zdjęć ukazujących zniszczone miasto;
-
mapa przedstawiająca stopień zniszczeń w poszczególnych dzielnicach;
-
mapa dla wojsk radzieckich stworzona na bazie mapy niemieckiej;
"Administracja"
-
dokumenty związane z przybyciem Grupy Operacyjnej
-
zdjęcia i dokumenty obrazujące pierwsze dni administrowania - legitymacje, opaski Zarządu Miasta, wiersze okolicznościowe
-
odradzanie się życia akademickiego - opaska Straży Akademickiej, zdjęcia zniszczonego Uniwersytetu, dokumenty o przejęciu majątku uczelni; insygnia uczelniane (niemieckie i polskie);
-
powstanie Uniwersytetu-Politechniki Wrocławskiej - zaświadczenia o pracy na uczelni, zdjęcia z inauguracji roku akademickiego i zajęć na innych wyższych uczelniach, legitymacje, kopia spisu wykładów, dyplomów;
-
dokumenty dotyczące powstania Biblioteki Uniwersyteckiej - świadectwa, pełnomocnictwa, plakaty i odezwy dotyczące zabezpieczenia mienia kulturalnego
-
odradzanie się oświaty - plakaty informujące o rozpoczęciu roku szkolnego 1945/46; materiały związane ze szkoleniem nauczycieli;
-
plakaty i afisze związane z odradzaniem się życia kulturalnego,
-
treść umowy o wywożeniu mienia niemieckiego;
-
pełnomocnictwa na przejmowanie zakładów, spisy fabryk przejmowanych (w języku polskim, niemieckim i rosyjskim
-
zdjęcia zakładów produkcyjnych, obrazujące zniszczenia i rozpoczęcie działalności; zdjęcia i legitymacje członków Straży Ochrony Przemysłowej;
-
powstanie WUBP - zdjęcia, notki biograficzne funkcjonariuszy;
-
sądownictwo: powszechne - dokumenty związane z organizowaniem sądownictwa;
-
powstanie Sądów Doraźnych;
-
zdjęcia i dokumenty związane z działalnością Zakładu Karnego na ul. Kleczkowskiej - m.in. pierwsza księga rozkazów dziennych; zdjęcia i notki biograficzne naczelników;
-
plakaty i obwieszczenia do ludności - nt. szabru, godziny milicyjnej, etc.
-
zdjęcia zniszczonych świątyń; informacje o pierwszych nabożeństwach;
-
zdjęcia hierarchów kościelnych i notki biograficzne;
-
plakaty o pielgrzymkach i obchodach rocznicowych;
"Osadnictwo"
-
plakaty propagandowe nawołujące do osiedlania się na Ziemiach Odzyskanych;
-
zdjęcia przybywających osadników; zdjęcia Polaków we Wrocławiu; dane liczbowe;
-
zaświadczenia przesiedleńcze;
-
dokumenty związane z zasiedlaniem: przydziału mieszkania, formularze spisowe, plakaty dotyczące obowiązku meldunkowego etc.; struktura instytucji osiedleńczych;
-
służba zdrowia: zdjęcia pierwszego szpitala, informacje o warunkach sanitarnych;
-
handel: zdjęcia z placów targowych, plakaty i ogłoszenia dotyczące handlu;
-
transport: zdjęcia zniszczonych zajezdni, uruchomienie linii tramwajowych; informacje dotyczące rozwoju transportu miejskiego;
-
gaz i elektryczność: dokumenty o zatrudnieniu, plakaty i ogłoszenia; informacje o odbudowie infrastruktury;
-
zmiany nazw ulic - spis; pierwsze polskie plany miasta i przewodniki;
-
zdjęcia pokazujące mieszkańców Wrocławia przy odbudowie;
-
schematy wyburzeń przygotowane przez konserwatorów zabytków;
-
informacje dotyczące trwania odbudowy i renowacji najważniejszych budynków i miejsc;
-
wystawie towarzyszą - zdjęcia lotnicze Wrocławia z 1947 roku, ukazujące rozmiar zniszczeń; plany i schematy; rekwizyty (np. broń);
Wystawa była dotychczas prezentowana we Wrocławiu w Muzeum Miejskim (Arsenał). Będzie prezentowana w siedzibie Fundacji dla Porozumienia Europejskiego „Krzyżowa”.
Wojciech Trębacz