E-Księgarnia
8 września 2015 r., o godz. 12.00, na terenie Zamku Lubomirskich w Rzeszowie, w miejscu, gdzie Instytut Pamięci Narodowej prowadzi prace poszukiwawcze, odbyła się konferencja prasowa podsumowująca pierwszy etap poszukiwań szczątków ofiar komunizmu w Rzeszowie.
W konferencji uczestniczyli prof. dr. hab. Krzysztof Szwagrzyk wraz z zespołem z Samodzielnego Wydziału Poszukiwań IPN, z archeologami z Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu i lekarzem z Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz prokurator Grzegorz Malisiewicz, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie.
Prof. dr. hab. Krzysztof Szwagrzyk dokonał podsumowania pierwszego etapu prac w Rzeszowie. Poinformował, iż wczoraj na cmentarzu komunalnym w Rzeszowie, przy ul. Podkarpackiej, odnaleziono szczątki trzech osób, które skrępowane były kablami elektrycznymi i których czaszki noszą ślady po kulach. Dr Łukasz Szleszkowski z Zakładu Medycyny Sądowej UM we Wrocławiu omówił wygląd odnalezionych szczątków oraz pokazał dziennikarzom kable, którymi skrępowane były szczątki, jak również zdjęcia obrazujące ułożenie szczątków.
Prokurator Grzegorz Malisiewicz, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie poinformował, iż w czerwcu 2015 r. Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie otrzymała decyzję Wojewody Podkarpackiego o wyrażeniu zgody dla Instytutu Pamięci Narodowej na przeprowadzenie ekshumacji mogiły zbiorowej Władysława Koby, Leopolda Rząsy i Michała Zygo oraz przeprowadzenie prac badawczych dotyczących grobu położonego na terenie cmentarza w Rzeszowie przy ul. Podkarpackiej. Po przeprowadzeniu postępowania sprawdzającego 27 lipca 2015 r. prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie wszczął śledztwo m.in. w sprawie zbrodni komunistycznej, stanowiącej jednocześnie zbrodnię przeciwko ludzkości, polegającej na przekroczeniu władzy 21 października 1948 r. w Rzeszowie przez członków składu orzekającego Wojskowego Sądu Rejonowego w Rzeszowie poprzez bezprawne skazanie Władysława Koby, Leopolda Rząsy i Michała Zygo na karę śmierci. W toku tego postępowania ustalany jest przebieg śledztwa prowadzonego przeciwko tym osobom oraz przebieg procesu sądowego zakończonego wydaniem wyroku śmierci. 7 września 2015 r. Oddziałowa Komisja Ścigania w Rzeszowie została zawiadomiona o odnalezieniu przez pracowników Samodzielnego Wydziału Poszukiwań Instytutu Pamięci Narodowej szczątków ludzkich na terenie cmentarza w Rzeszowie, przy ul. Podkarpackiej. Po uzyskaniu tej informacji prokurator Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Rzeszowie niezwłocznie udał się na teren tego cmentarza w celu zapoznania się z wynikami prowadzonych prac ekshumacyjnych. Prokurator był następnie obecny w trakcie kontynuowania tych prac. Odnalezione szczątki ludzkie zostały zabezpieczone do dyspozycji prokuratora Oddziałowej Komisji w Rzeszowie, prowadzącego śledztwo w tej sprawie. Prokurator powołał biegłych lekarzy z Zakładu Medycyny Sądowej we Wrocławiu, którzy uczestniczyli w wydobyciu szkieletów, w celu przeprowadzenia oględzin i wydania opinii wskazującej przyczyny śmierci tych osób oraz w celu ujawnienia ewentualnie innych śladów, wskazujących na znęcanie się nad skazanymi. Ze znalezionych szczątków ludzkich pobrany zostanie materiał genetyczny do dalszych badań identyfikacyjnych.
Obecny na konferencji prasowej Wojciech Koba – syn Władysława Koby, którego szczątki najprawdopodobniej zostały wczoraj odnalezione, powiedział, iż pomimo tragicznych okoliczności jest to ważny dzień w jego życiu, ponieważ uzyskał potwierdzenie przypuszczenia, iż między innymi jego ojciec był w tym miejscu pochowany.
Archeolodzy z Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu – prof. Maciej Trzciński oraz dr Tomasz Borkowski przedstawili również ciekawostkę archeologiczną, na którą natrafili prowadząc prace na terenie Zamku Lubomirskich w Rzeszowie. Archeolodzy spodziewali się w tym miejscu odnaleźć relikty architektoniczne oraz zabytki związane z funkcjonowaniem zamku, w tym ślady licznych wojen i pożarów. Natrafili natomiast na ślady osadnictwa z okresu wczesnego neolitu (4 tys. lat przed Chrystusem) oraz fundamenty budynków gospodarczych, wybudowanych najprawdopodobniej w latach 60. XX wieku. Znalezisko z okresu neolitu ma istotne znaczenie dla badań nad historią Rzeszowa i powinno być przedmiotem dalszych badań archeologów. Archeolodzy zaprezentowali znalezione narzędzia z krzemienia, fragmenty ceramiki oraz siekierkę kamienną z epoki.
Badania na Zamku Lubomirskich w Rzeszowie potrwają jeszcze najprawdopodobniej do końca tygodnia.
11 września 2015 r. w Auli Audytoryjnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego w Podkarpackim Urzędzie Marszałkowskim, o godz. 19.00, odbędzie się wykład prof. dr. hab. Krzysztofa Szwagrzyka „Poszukiwanie ofiar komunizmu w Polsce”, na który serdecznie zapraszamy.
Małgorzata Waksmundzka-Szarek (IPN Oddział w Rzeszowie)