W poniedziałek w Auli Muzycznej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego obradowała konferencja naukowa „Stefan Wyszyński wobec oporu społecznego i opozycji 1945–1981”. Otworzył ją ks. kard. Kazimierz Nycz, a jednym z uczestniczących w niej przedstawicieli IPN był prezes Instytutu dr Jarosław Szarek.
Kardynał Nycz prosił historyków, by księdza prymasa ukazywać nie tylko jako męża stanu i przez pryzmat jego relacji do państwa, ale by badać m.in. jego pracę duszpasterską i teologiczną, które dla duchownego były istotą posługi.
Gości witali także dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego Marcin Adamczewski oraz rektor UKSW ks. prof. Stanisław Dziekoński. Prezes IPN dr Jarosław Szarek przypomniał, że na pogrzebie księdza prymasa widniała szarfa z napisem „Niekorowanemu królowi Polski”. Mówił o antykomunistycznej działalności kardynała Wyszyńskiego, która zaczęła się jeszcze w czasach II Rzeczypospolitej. Stwierdził także, że najważniejszym polem walki z totalitarną ideologią miało być wychowanie lepszego człowieka. – Zwycięstwo nad komunizmem miało się odbyć w duszy każdego Polaka – podkreślił. – Nie byłoby dnia 16 października 1978 roku – o czym mówił sam Jan Paweł II – bez lat 60. i bez tego, czym były obchody Millenium Chrztu Polski i Wielka Nowenna.
Prezes IPN wspomniał też, czym były dla Prymasa zrywy narodowe: – Stefan Wyszyński widział ruiny Warszawy, ale nigdy nie powiedział złego słowa na ofiarę nieujarzmionej stolicy. To była ofiara, która przyniosła zwycięstwo, bo do zwycięstwa zawsze się idzie przez Golgotę. Mówił również o polemice Kardynała Wyszyńskiego z „Tygodnikiem Powszechnym” na temat powstania styczniowego – prymas stawał w obronie walk o niepodległość.
Jarosław Szarek przytoczył słowa samego Prymasa: „Narodowi potrzeba wielkości. Nie myślcie, że Naród może wypełnić swoje zadanie tylko z pomocą ludzi bez wyrazu, którzy żyją byle jak, aby przeżyć, aby jakoś się odkuć, aby wykręcić się tanim kosztem: dzisiaj na uczelni profesorowi, a jutro – na urzędzie czy stanowisku – podjętym obowiązkom. Łatwizna życiowa jest największym wrogiem współczesnej Polski. Nie tylko niekompetencje, ale i nieuczciwość ludzi kompetentnych, wykształconych, znających swoje zadania, nawet dobrze uposażonych, może doprowadzić do straszliwej katastrofy naszej Ojczyzny”.
PROGRAM
09.30 – 09.45
Rozpoczęcie konferencji
Wystąpienia inaugurujące:
- Rektor UKSW Jego Magnificencja ks. prof. dr hab. Stanisław Dziekoński
- Dyrektor Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego Marcin Adamczewski
- Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek
09.45
I sesja: Kardynał Wyszyński a opozycja polityczna
Moderacja: dr Ewa K. Czaczkowska
09.45 – 10.05
prof. Jan Żaryn, Senat RP, UKSW
Stefan Wyszyński wobec opozycji politycznej i podziemia niepodległościowego w latach 1945–1956
- 10.05 – 10.25
dr Władysław Bułhak, IPN
Prymas Wyszyński wobec laickich nurtów opozycji antykomunistycznej w kraju i na emigracji w latach 1956-1980 w świetle dokumentów wywiadu PRL - 10.25 – 10.45
dr Michał Białkowski, UMK
Relacje kardynała Stefana Wyszyńskiego ze środowiskami opozycji przedsierpniowej (KOR, ROPCiO, KSS KOR, RMP) - 10.45 – 11.05
dr Rafał Łatka, IPN
Prymas Wyszyński wobec „Solidarności” - 11.05 – 11.25 dyskusja
11.25 – 11.45 przerwa kawowa
Sesja II: Przełomowe wydarzenia w historii PRL w refleksji prymasa Wyszyńskiego
Moderacja: dr hab. Mirosław Szumiło
- 11.45 – 12.05
dr Bartłomiej Noszczak, IPN
125 polskich miesięcy. Obchody Milenium Chrztu Polski (1966/1967) jako najdłuższa w PRL zorganizowana forma kontestacji systemu komunistycznego - 12.05 – 12.25
dr Ewa K. Czaczkowska, UKSW, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego
Wydarzenia Marca ‘68 w protokołach Konferencji Episkopatu Polski - 12.25 – 12.45
dr hab. Paweł Skibiński, UW
Prymas Wyszyński wobec Grudnia 1970 - 12.45 – 13.00 dyskusja
13.00 – 13.40 przerwa obiadowa
Sesja III: Prymas Wyszyński wobec oporu społecznego
Moderacja: dr Rafał Łatka
- 13.40 – 14.00
ks. dr hab. Dominik Zamiatała prof. UKSW
Prymas Wyszyński a opór społeczny polskiej wsi wobec komunizmu - 14.00 – 14.20
dr hab. Agata Mirek prof. KUL
Prymas jako inspirator oporu społecznego zakonnic w Polsce - 14.20 – 14.40
dr Grzegorz Łeszczyński, Muzuem JPII i PW
Prymas Wyszyński a komuniści wobec problemu budownictwa sakralnego w PRL na przykładzie Zbroszy Dużej - 14.40 –15.00 dyskusja
15.00 –15.20 przerwa kawowa
Sesja IV: Opozycja i opór społeczny w nauczaniu prymasa Wyszyńskiego
Moderacja: ks. prof. dr hab. Piotr Tomasik
- 15.20 – 15.40
ks. dr hab. Grzegorz Bachanek, UKSW
Pobożność maryjna a opór społeczny – refleksja na podstawie nauczania prymasa Stefana Wyszyńskiego - 15.40 – 16.00
ks. prof. Józef Zabielski, UKSW
Religijno-moralne odrodzenie narodu polskiego jako ratowanie ojczyzny w posłudze pasterskiej kard. Stefana Wyszyńskiego - 16.00 – 16.20
ks. prof. Józef Łupiński, UKSW
Stefan Wyszyński i harcerskie ideały - 16.20 – 16.40
dr Łucja Marek, IPN
Prymas Stefan Wyszyński a koncesjonowana opozycja na podstawie „Dzienników” Janusza Zabłockiego - 16.40 – 17.10 dyskusja, zamknięcie obrad
Ewentualne pytania prosimy kierować do współorganizatora konferencji ze strony IPN:
dr Rafał Łatka
rafal.latka@ipn.gov.pl
tel. 22 581-85-31